Trzecie badanie prenatalne
Co oceniamy podczas badania prenatalnego pomiędzy 28 – 32 tygodniem ciąży?
Trzecie badanie prenatalne ma na celu wykazanie prawidłowego stanu wewnątrzmacicznego płodu. Ocena biometrii w trzecim trymestrze pozwala określić trendy przyrostu poszczególnych parametrów i przyrostu wagi dziecka.
Badanie to ukierunkowane jest na ocenę rozwoju dziecka, krążenia obwodowego, dojrzałości łożyska, ilości płynu owodniowego. W trakcie USG wykonywanego pomiędzy 28 a 32 tygodniem ciąży oceniamy budowę narządów płodu, aby wykluczyć nieprawidłowości ujawniające się późno w trakcie życia płodowego.
Do późno ujawniających się wad wrodzonych należą między innymi:
– dynamiczne wady serca, do których zaliczamy zwężenie pnia płucnego, zwężenie aorty, koarktacja aorty. Należy pamiętać, że jednymi z najczęstszych wad serca są niewielkie ubytki w przegrodzie międzykomorowej. Wykluczenie tych nieprawidłowości w wielu przypadkach jest możliwe dopiero w trzecim trymestrze ciąży,
– niedorozwój móżdżku, małogłowie,
– niektóre wady przewodu pokarmowego np. niedrożność dwunastnicy,
– niektóre wady układu moczowego,
– niektóre wady kończyn.
Czy wykonywać badanie prenatalne III-trymestru?
Wszędzie na świecie wykonuje się 3 badania prenatalne: pomiędzy 11+0 a 13+6, 18 a 23 oraz 28 a 32 tygodniem ciąży. W Polsce NFZ znalazł pieniądze na wykonywanie dwóch z nich (pomiędzy 11+0 – 13+6 oraz 18-23 tygodniem ciąży). Podobnie jak NFZ refunduje badanie kobiecie ciężarnej w 35rż, a takiej która ma 34 lata już nie. Nie ma to żadnego biologicznego uzasadnienia. Jedynym uzasadnieniem są względy ekonomiczne (więcej o wskazaniach do badań prenatalnych).
Jednak należy pamiętać, że podczas ciąży zachodzą dynamiczne zmiany u dziecka. Najlepiej odzwierciedla to waga dziecka. W 20 tygodniu dziecko waży ok 350g, natomiast w 30 tygodniu kilka razy więcej bo ok 1500g. Niektórych wad nie da się uwidocznić w 20 tygodniu, ponieważ wtedy ich po prostu może jeszcze nie być. Niektóre wady rozwijają się wraz ze wzrostem i rozwojem dziecka. A więc jeżeli usłyszycie gdzieś Państwo, że jeżeli pierwsze dwa badania prenatalne były prawidłowe, to nie trzeba robić tego trzeciego – musicie wiedzieć, że jest to absolutną nieprawdą!
W każdym ośrodku profesjonalnie podchodzącym do zagadnienia badań prenatalnych, proponowane są 3 badania prenatalne. Jest to zgodne z wytycznymi zarówna Sekcji USG PTG, jak i wszelkimi wytycznymi międzynarodowymi. W przypadku wykrycia nieprawidłowości u dziecka, może się okazać, że niezbędna ilość badań będzie większa.
W związku z powyższym nasuwa się pytanie – po co oglądać dziecko w 20 tygodniu ciąży skoro można to zrobić w 30tygodniu? Odpowiedź znajduje się poniżej.
Po co wykonywać II-badanie prenatalne, jeżeli można zbadać dziecko około 30 tygodnia ciąży?
Jest ku temu przynajmniej kilka powodów:
1. ocena anatomii dziecka (czyli budowy jego narządów wewnętrznych) jest najdokładniejsza pomiędzy 18-23 tygodniem ciąży. Wydawać by się mogło że w 30 albo nawet w 35 tygodniu ciąży wszystko widać lepiej bo dziecko jest większe – nic bardziej mylnego. W okolicach 20 tygodnia ciąży wszystkie narządy wewnętrzne są już rozwinięte, ale dziecko jest na tyle małe, że możemy je oglądać niemal od wszystkich stron. Ilość przekrojów struktur, które oceniamy jest dużo większa właśnie w okolicach 20 tygodnia ciąży. Ponadto nawet jeżeli dziecko „źle się ułoży” , to ma w jamie macicy na tyle dużo miejsca żeby się odwróciło, czego po 30 tygodniu ciąży zrobić już nie chce, ponieważ po prostu ma już mało miejsca.
A więc ocena narządów wewnętrznych dziecka jest dużo dokładniejsza w okolicach 20 tygodnia ciąży. Natomiast w 30 tygodniu ciąży zwracamy szczególną uwagę na te nieprawidłowości, które mogą się rozwinąć u dziecka pomiędzy II a III-badaniem prenatalnym,
2. niektóre nieprawidłowości, które znajdziemy podczas padań prenatalnych, można leczyć jeszcze wewnątrzmacicznie. Fakt, czy określone leczenie zostanie włączone 10 tygodni wcześniej czy później, może mieć olbrzymie znaczenie i wpływ na całe dalsze życie dziecka zarówno wewnątrzmaciczne jak i po urodzeniu,
3. podczas badania dziecka w II-trymestrze oceniamy także markery wad genetycznych. Są to inne markery niż w I-trymestrze. Markerami nieprawidłowości genetycznych są m.in niektóre wady serca albo przewodu pokarmowego, które są niewidoczne w I-trymestrze. Jeżeli taką nieprawidłowość znajdziemy w II-trymestrze, daje to nam możliwość wykonania badania genetycznego celem oceny kariotypu dziecka jeszcze przed 22 tygodniem ciąży. Natomiast jeżeli tą samą wadę stwierdzimy później – zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi ocena genetyczna dziecka przestaje już mieć sens.